Marka jako stały element sprzedaży
Biznes w e-commerce ewoluuje w bardzo szybkim tempie, co jest spowodowane połączeniem nowych technologii, zmieniających się norm prawnych jak i docierania do coraz szerszej społeczności. Są jednak rzeczy stałe, które wzmacniają się mimo dziesiątek, a nawet setek lat istnienia, jak np. produkty posiadające markę. Jak i po co w ogóle rejestrować markę produktową?
Co to marka produktowa?
Marka produktowa to sposób identyfikacji i wyróżnienia konkretnego produktu na rynku poprzez nadanie mu unikalnej nazwy, logo, identyfikacji wizualnej oraz wartości, które budują jego pozycję w świadomości klientów. Jej celem jest wzbudzenie zaufania, lojalności i zainteresowania odbiorców wobec danego produktu.
Ochrona przed nieuczciwą konkurencją
Skoro już wiemy czym jest marka produktowa, warto skupić się na fragmencie unikalnej nazwy, logo, który wskazuje wprost na potrzebę posiadania nazwy oraz logo. Problem jaki się z tym wiążę to fakt, że aby nie być skopiowanym przez innych, należy taką markę zabezpieczyć prawnie. Jak to zrobić?
Podstawowa ochrona marki
Nazwę na poziomie lokalnym zabezpiecza w pewnym stopniu nazwa firmy. Jeżeli tworzymy markę o nazwie STALOWO, to w przypadku gdy w danym obszarze powstanie firma o tej samej nazwie, wykonująca te same produkty co nasza marka, możemy sądowo dociekać swoich praw. Oczywiście w e-commerce większość z nas (jeżeli nie wszyscy) sprzedaje głównie poza miejscowością swojej firmy.
Kto zajmuje się ochroną marki?
Aby zabezpieczyć markę na poziomie kraju, kontynentu czy świata, musimy udać się do odpowiednich instytucji, które zajmują się ochroną własności intelektualnej. Celowo wymieniłem te 3 obszary ochrony, ponieważ ochrona marki dzieli się ze względu na obszar ochrony.
Ochrona marki w kraju
Za ochroną na terenie kraju odpowiadają urzędy takie jak nasz, czyli Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej. Ochrona ta, jak nazwa wskazuje, dotyczy obszaru kraju w którym została zgłoszona. Jest to najczęstszy wybór sprzedawców, którzy ograniczają sprzedaż do rynku krajowego. Jest to wystarczająca opcja by móc dostać się do takich programów jak SMA (Strefa Marek Allegro) czy WOP (Współpraca w Ochronie Praw).
Ochrona marki na terenie Unii Europejskiej
Zdecydowanie szerszym obszarem jest skala europejska, gdzie ochrona obejmuje niecałe 30 krajów. Atutem tego rozwiązania poza zasięgiem są zbliżone procedury rejestracji, które w przypadku szerszej działalności firmy, nie rosną w tak szybkim tempie jak w przypadku rynku polskiego. Jednostką odpowiedzialną za ochronę jest Urząd Unii Europejskiej do Spraw Własności Intelektualnej (EUIPO). W tym przypadku najczęściej spotkamy sprzedawców, którzy dywersyfikują sprzedaż poza Polskę, lub planują taką ekspansję na rynki zagraniczne.
Ochrona marki na poziomie światowym
Najszerszym, ale i najrzadziej wybieranym przez sprzedawców obszarem jest Biuro Międzynarodowej Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO), które swoim zasięgiem obejmuje około 130 krajów. Również ze względu na złożoność i szerokość takiej rejestracji, podejmuje się takiej opcji niewiele kancelarii prawnych, ponieważ mało która firma z Polski, dociera do szerszego grona klientów poza Europą.
Proces rejestracji marki w UPRP lub EUIPO
W obu przypadkach proces ten wygląda bardzo podobnie i może delikatnie różnić się od tego, kto taką markę będzie rejestrować – upoważniona kancelaria czy zainteresowana/y. Dzieli się na kilka etapów:
- Badanie pod kątem oceny możliwości uzyskania ochrony.
- Przygotowanie dokumentów i wniosku zgłoszeniowego.
- Złożenie wniosku we właściwym urzędzie (elektronicznie bądź listownie).
- Procedura rejestracji.
- Otrzymanie certyfikatu rejestracji.
Klasy nicejskie
Każda zarejestrowana marka ma określony obszar ochrony. Oznacza to, że mogą pojawić się dwie marki o tej samej nazwie, jednak pochodzące z dwóch różnych branż. Klasyfikacja nicejska składa się z 45 kategorii (klas). Dzieli się na 34 klas towarowe i 11 klas usługowych. Dla przykładu klasa towarowa nr 6 odpowiada za wyroby metalowe, dlatego producent okuć, zamków, klamek i innych akcesoriów metalowych do drzwi, zamknie swoje produkty wewnątrz tej klasy. Jeżeli je sprzedaje w internecie, warto aby zarejestrował się w klasie 35, która dotyczy sprzedaży.
Koszt rejestracji marki w Polsce
Ma on kilka składowych, które należy uiścić na etapie rejestracji oraz po udzieleniu prawa ochronnego. Za rejestrację pierwszej klasy zapłacimy 400 PLN w przypadku wniosku elektronicznego lub 450 PLN w przypadku wniosku wniosku papierowego. Za każdą kolejną klasę będziemy musieli dopłacić 120 PLN. Jednak dodatkowym sporym kosztem jest ochrona na 10 lat, która dla każdej klasy wynosi 400 PLN. Dodatkowo musimy zapłacić za publikację informacji o udzielonym prawie ochronnym w wysokości 90 PLN. Sumarycznie, koszt rejestracji jednej klasy drogą elektroniczną to kwota 400 + 400 + 90 = 890 PLN, a 3 klas to 640 + 1200 + 90 = 1930 PLN.
Koszt rejestracji marki w Europie
W przypadku UE jest to prostsza metoda wyliczania, ponieważ zarówno rejestracja jak i ochrona, mieści się wewnątrz jednej ceny. Różnią się jednak kwoty, które bazowo są sporo wyższe, jednak im więcej klas zarejestrujemy, tym ta różnica procentowo się zmniejsza. Dla pierwszej klasy koszt to 850 EUR, dla drugiej dodatkowe 50 EUR i za trzecią i każdą kolejną jest to 150 EUR. Przy jednej klasie zapłacimy więc 850 EUR, natomiast przy trzech 1050 EUR.
Czas rejestracji marki
Zanim machina wystartuje, warto zacząć od przeprowadzenia audytu znaku oraz przemyślenia obszaru ochrony. Jeżeli nasza marka nie ma kolizji z innymi w obszarze w którym będziemy ją rejestrować, oraz mamy już sklasyfikowane grupy towarowe, rozpoczynamy rejestrację. Po otrzymaniu wniosku urzędy takie jak UPRP oraz EUIPO mają miesiąc na opublikowanie tego w zewnętrznych systemach. Następnie obligatoryjnie oczekujemy 3 miesiące, które są kluczowe w procesie rejestracji. Jeżeli nikt nie złoży sprzeciwu, automatycznie przechodzimy do ostatniego etapu, czyli oczekiwania za dokumentacją. Finalnie rejestracja zajmuje minimum 4-5 miesięcy.
Kolizja z innymi znakami
Oczywiście może się zdarzyć, że ktoś wniesie sprzeciw wobec naszej marki, jednak ten etap powinniśmy wziąć pod uwagę jeszcze przed rozpoczęciem rejestracji. W tym celu należy udać się na wyszukiwarkę znaków towarowych, która przy odpowiednich filtrach, pozwala na wykluczenie większości przypadków sprzeciwu, które mogą nastąpić na etapie rejestracji. Strona tej wyszukiwarki to www.tmdn.org/tmview/#/tmview.
Dofinansowanie na znak towarowy
Co roku w połowie stycznia startuje specjalny program refundujący proces rejestracji znaku towarowego (słownego, graficznego, bądź słowno-graficznego). Refundacja dotyczy tylko kosztów urzędowych, maksymalnie 1000 EUR i 75% kosztów urzędowych. Jest wydawany w postaci bonu i należy wstrzymać się z rejestracją znaku do momentu przydzielenia bonu. W 2024 środków na wykorzystanie bonu wystarczyło do początku lipca, dlatego warto na bieżąco śledzić, czy takie środki są w tym momencie dostępne. Środki możemy przeznaczyć na rejestrację we wszystkich 3 obszarach (krajowym, EUIPO czy WIPO), jednak bon przydzielany jest na jedną firmę tylko raz.
Znak słowny, graficzny, czy słowno-graficzny?
Znaki graficzne raczej pomijamy w kontekście rejestracji marki (chyba, że reprezentują one kilka marek, z bliźniaczymi nazwami jak np. XYZ Home czy XYZ Electric). Zdecydowanie popularniejsze są znaki słowne i słowno-graficzne. W przypadku znaków słownych, ochrona w kontekście marketplace’ów jest zdecydowanie szersza, ponieważ wykorzystanie nazwy w opisie jest łatwe do weryfikacji przez boty. Problem polega jednak na tym, że znak taki trudniej zarejestrować ze względu na oryginalność danego słowa bądź frazy. Drugą kwestią jest fakt, że logo może się zmieniać i nie będzie to miało wpływu na ochronę określonego znaku. Popularniejszym rozwiązaniem jest legalizacja znaku słowno-graficznego, czyli oprawy graficznej wraz z warstwą słowną. Te rozwiązanie mimo swoich wad, posiada swoje zalety. Pierwszą z nich jest unikatowość. Druga natomiast fakt, że wykorzystanie podobnego układu koloru, czcionki czy stylistyki, którą wykorzystujemy w znaku, jest utrudnione przez konkurencję. Idealnym rozwiązaniem jest rejestracja obu formatów: znaku słownego i słowno-graficznego. Pamiętaj, że pożądane przez wielu R w kółku ®, jest dedykowane tylko dla zarejestrowanego typu znaku – słownego lub słowno-graficznego.
Podsumowanie
Jak widać, rejestracja marki to proces stosunkowo długi i kosztowny, jednak daje wiele profitów, a finalnie może zaoszczędzić wiele pieniędzy czy nerwów. Dzięki zarejestrowanej marce skorzystasz również z programów, które nie są dostępne dla sprzedawców noname, dlatego tym ważniejsze jest odpowiednie przemyślenie strategii budowania maki, której legalizacja jest jednym z wielu, jednak bardzo istotnym czynnikiem. Pamiętaj, że nie każdą markę da się zarejestrować, ponieważ takowa może być już na rynku, dlatego im szybciej się zajmiesz tą kwestią, tym większe prawdopodobieństwo, że to właśnie Ty będziesz mógł korzystać z tej marki.
Chcesz dowiedzieć się więcej? Napisz na jakub.szarek@vsprint.pl
